نکات اجرایی جوشکاری

 به گزارش روابط عمومی شرکت ساختمانی بانک ملت ،متصل نمودن اعضای یک سازه ی فلزی با استفاده از حرارت و ذوب شدن موضعی و یکپارچه شدن پس از این فرایند را جوشکاری می گویند. برای اتصالات سازه هایاسکلت فلزی روش های مختلفی وجود دارد. پیچ کردن، پرچ کردن و جوش دادن از روش هایی است که در اتصالات ساختمان و سازه های فلزی استفاده می شوند. بیش از ۸۰ درصد از اتصالات سازه های فلزی از طریق جوش می باشد و مابقی اتصالات از طریق پیچ و پرچ است، بنابراین رعایت نکات مربوط به جوشکاری از اهمیت بالایی برخوردار می باشد.

عملیات جوشکاری معمولا به دو صورت جوش گازی و جوشکاری با قوس الکتریکی اجرا می شود.که در جوش گازی از گاز برای فراهم کردن حرارت مورد نیاز عملیات جوشکاری استفاده می شود و در جوشکاری با قوس الکتریکی از عبور جریان متناوب یا مستقیم، بدین منظور بهره برده می شود. در جوش کاری به این روش باید به نوع و ضخامت الکترودی که در پروسه ی جوشکاری مصرف می شود دقت نمود.

برای انتخاب الکترود و روش جوشکاری باید مواردی چون جنس و استحکام فلز مبنا، خواص مکانیکی و شیمیایی مورد انتظار از جوش، ضخامت قطعه، وضعیت جوشکاری، وجود یا عدم وجود محیط خورنده، راندمان جوشکاری، دمای کاری ، هزینه و نوع درز یا شیار توجه نمود.

در اتصالات فولادی بیشتر جوش گوشه، جوش شیاری، جوش کام و انگشتانه استفاده می شود.جوش گوشه در اکثر اتصالات مطلوب است چراکه از لحاظ اقتصادی و سهولت در اجرا مناسب می باشد.در حدود ۸۰ درصد از جوشکاری ها از این نوع جوش استفاده می شود. جوش شیاری برای انتقال کامل نیرو مورد استفاده قرار می گیرد .این جوش در درزهای ساده، جناغی یک و دو طرفه، نیم جناغی، لاله ای، نیم جناغی دو طرفه اجرا می شود.حدود ۱۵ درصد از جوشکاری ها با استفاده از جوش شیاری انجام می پذیرد. جوش کام و انگشتانه برای انتقال نیروی برشی و جلوگیری از لغزش ورق ها، به تنهایی و یا در کنار جوش های دیگر به کار برده می شوند.

معایبی که ممکن است حین جوشکاری رخ دهند

اگر جوشکاری به دقت و توسط افراد ماهر انجام نشود ممکن است دچار معایبی گردد. اگر سرعت حرکت کمتر از حالت نرمال باشد، زاویه ی الکترود نامناسب بوده یا از الکترود با قطر بیشتر استفاده گردد و یا اگر آمپراژ خیلی پایین باشد منجر به انباشتگی جوش در کناره ها می شود که اصطلاحا به آن روی هم افتادگی گفته می شود.

یکی دیگر از معایب جوش بریدگی کناره هاست. این اتفاق زمانی رخ می دهد که آمپر زیاد باشد، سرعت جوشکاری بالا بوده و زاویه ی الکترود بیش از حد به سطح اتصال متمایل باشد. ممکن است در حین جوشکاری مقداری از مواد زائد وارد محل جوش شوند که به آن حبس سرباره گفته می شود. عواملی چون پاک نشدن درست سرباره، آمپراژ ناکافی و زاویه یا اندازه ی نادرست الکترود می تواند از دلایل این اتفاق باشد.

یکی دیگر از نواقص جوشکاری ذوب ناقص است که می تواند در پی اتفاقاتی چون استفاده از الکترودهای کوچک برای فولاد ضخیم و سرد، آمپراژ ناکافی، زاویه ی نامناسب الکترود، سرعت حرکت بسیار بالا و سطح کثیف جوشکاری اتفاق افتد. تخلخل، نفوذ ناقص و همراستا نبودن اتصال جوش از دیگر معایب جوشکاری است که با توجه به دلایل وقوع آن ها باید سعی شود تا مانع از بروزشان شد.

ترک گرم و سرد که به علت انقباض جوش می باشد یکی از عیوب اصلی جوشکاری است.منظور از ترک گرم ، ترکی است که در حین انجماد جوش و بلافاصله بعد از قطع قوس الکتریکی اتفاق می افتد. با رعایت نکاتی می توان مانع از وقوع ترک گرم شد. با استفاده از فلز پایه یا الکترودی که عناصر ناخالصی کمتری داشته باشند، پیشگرم کردن به منظور کاهش تنش های انقباضی، افزایش سطح مقطع جوش و استفاده از گاز محافظ تمیز می توان از بروز این نوع ترک جلوگیری کرد. ترک سرد ترکی است که پس از گذشت مدتی از زمان جوشکاری رخ می دهد. با استفاده از الکترود مناسب و کم هیدروژن، تمیز کردن سطح جوشکاری و پیشگرم و پسگرم کردن و کنترل دما می توان مانع بروز این نوع ترک شد.

به طور کلی برای جلوگیری از بروز معایب در جوشکاری باید به مواردی چون ترتیب جوشکاری، پیشگرم کردن، دمای بین پاسی، عملیات حرارتی پس از جوشکاری، طراحی اتصال، روش جوشکاری و  مواد پر کننده دقت نمود.

بررسی و بازرسی جوشکاری

جوشکاری می بایست توسط بازرس چک و بازرسی شود.بازرسی که این مسئولیت را بر عهده می گیرد می بایست با نقشه های مهندسی آشنایی داشته باشد و از روی علائم جوش، محل اتصالات جوش و نوع جوش را شناسایی کند. هم چنین آشنا به استانداردهای جوش سازه های فلزی بوده و از فرایند جوشکاری و مواد مصرفی جوش آگاهی کامل داشته باشد. بازرس جوش باید در جوشکاری تجربه داشته و عیوب جوش را بشناسد و روش های پیشگیری و رفع آن ها را بداند. هم چنین بایستی گزارشات کنترل کیفیت را در مراحل مختلف ساخت، تهیه و ثبت نماید.

بازرسی جوش در سه مرحله ی قبل از جوشکاری، حین جوشکاری و بعد از جوشکاری انجام می شود.

• بازرسی قبل از جوش شامل مطالعه ی دقیق پلان، نقشه ها و مشخصات فنی، اطلاع از کیفیت مورد انتظار و میزان حساسیت سازه، مطالعه ی استانداردهای مربوطه ، اطمینان از مناسب بودن شرایط کاری و محیطی چون وجود دمای مناسب و عدم وزش باد و باران، شناسایی فلز پایه، بازرسی تجهیزات جوشکاری و مواردی از این دست می شود.
• در حین جوشکاری نیز لازم است تا بازرس جوش  مواردی مثل قطعات متصل شونده و درزهای جوشکاری، محل های جوش و سطوح مجاور آن را جهت اطمینان از تمیزی آن قسمت بررسی نماید. هم چنین بازرسی ترتیب و توالی جوشکاری، وضعیت جوشکاران و اپراتورهای جوشکاری از نظر مهارت، کنترل آمپراژ دستگاه جوش با نوع الکترود مصرفی و بازرسی نحوه ی استفاده از مواد مصرفی جوشکاری از لحاظ داشتن شرایط مطلوب نیز از جمله وظایف بازرس جوش در حین اجرای جوشکاری می باشند.
• در مرحله ی آخر و بعد از جوشکاری نیز می بایست سطح ظاهری جوش ها بازرسی شوند.

رعایت نکات ایمنی از دیگر مواردی است که باید در حین جوشکاری رعایت شود تا هیچ گونه آسیبی به کسی وارد نشود. بدین منظور توصیه می شود در اجرای جوشکاری ضمن توجه به نکات ایمنی، مواردی چون استفاده از ماسک جوشکاری با لنز تیره، دستکش ساق بلند نسوز، تن پوش چرمی، عینک دور دار، پاپوش چرمی و انبر دست رعایت شود.