روش های مناسب برای تخریب بتن چگونه است؟

 در صورتی که بتن ریزی با نقشه های اجرایی تطبیق نداشته باشد، چه به دلیل تغییر در نقشه ها و چه به دلیل اشتباهات اجرایی در مواردی که پس از اجرای بتن سازه، مشخص شود که بتن از مقاومت کافی برخوردار نبوده نیز نیاز به تخریب است. در میاحث مربوط به مقاوم سازی نیز در مواردی ممکن است المان یا المان هایی امکان مقاوم سازی نداشته و الزام بر تخریب آن ها باشد.

تخریب بتن چیست؟

تخریب بتن فرآیند برش، جداسازی و حذف کنترل شده بتن است. این فرآیند حتما باید توسط تیم های تخصصی و با تجربه در این زمینه انجام گیرد، زیرا هرگونه اشتباه در انجام فرآیند می تواند خسارات جانی و مالی جبران ناپذیری به همراه داشته باشد.

تخریب بتن معمولا در اکثر پروژه های ساختمانی مورد استفاده قرار می گیرد. از طرفی اشتباهات مهندسی و اشتباهات اجرایی در همه پروژه ها اتفاق میافتد و از طرف دیگر ممکن است در برخی موارد تغییراتی در سازه ایجاد شود که عملیاتی کردن این تغییرات گاها نیازمند تخریب بخش هایی از سازه است.

همچنین در پروژه های مقاوم سازی در صورتی که در مرحله ارزیابی سازه مشخص شود که میزان آسیب بیشتر از حد مجاز است، ممکن است بخشی از سازه تخریب شده و المان هایی که تخریب می شوند، از ابتدا بازسازی شوند.

تخریب بتن مسلح

در اغلب موارد منظور از تخریب بتن، تخریب بتن مسلح است. تخریب بتن مسلح با توجه به میزان تسلیح و نوع آماتورگذاری آن می تواند با دشواری هایی رو به رو باشد. همچنین با توجه به اینکه بتن مسلح در سازه ها کاربرد دارد، تخریب آن می تواند مشکلاتی ایجاد نماید. از مهم ترین تاثیرات آن می توان به از بین رفتن یکپارچگی سازه، وارد شدن آسیب به المان های دیگر، ایجاد شدن مشکل برای کل سازه و … اشاره نمود.

جدای از دشواری های انجام این فرآیند، رعایت نکات ایمنی در تخریب بتن مسلح اهمیت بالایی دارد. قسمتی از بتن که تخریب می شود، هرچند بسیار کوچک نقش سازه ای دارد و تخریب و حذف آن می تواند باربری سازه را با مشکل رو به رو نماید. به همین دلیل فرآیند تخریب باید با تکیه بر دانش و تجربه کافی و همچنین رعایت نکات ایمنی انجام شود.

قیمت تخریب بتن

قیمت تخریب بتن در مقایسه با فرآیندهای مشابه مانند برش بتن نسبتا پایین تر است. دلیل پایین تر بودن قیمت آن نیز این است که بر خلاف برش بتن که یک فرآیند نسبتا اتوماتیک بوده و قسمت زیادی از قیمت آن مربوط به هزینه دستگاه و تجهیزات است، عامل تعیین کننده قیمت تخریب بتن نیروی انسانی است و این فرآیند بیش از وابستگی به تجهیزات به نیروی انسانی با مهارت نیاز دارد. به همین دلیل است که معمولا قیمت تخریب بتن پایین تر است.

قیمت تخریب بتن مسلح

همان طور که اشاره شد معمولا بتنی که در سازه ها باید تخریب شود، بتن مسلح است. قیمت تخریب بتن مسلح به عوامل مختلفی بستگی دارد. یکی از این عوامل دشواری های اجرایی است. در صورتی که تخریب در قسمت هایی از سازه باشد که دسترسی به آن ها با مشکلاتی همراه باشد، این هزینه افزایش می یابد.

عامل دیگری که می تواند در تعیین قیمت تخریب بتن مسلح موثر باشد، میزان تسلیح بتن است. با بالا رفتن میزان تسلیح بتن و تراکم بیشتر آرماتورها در عضو بتنی، تخریب بتن دشوارتر شده و می تواند قیمت تخریب را بالاتر ببرد.

مقاومت بتن عامل دیگری است که در این قیمت تاثیر دارد. با بالاتر رفتن مقاومت بتن، دشواری های فرآیند نیز بیشتر شده و انجام عملیات سخت تر می شود.

عوامل دیگری نیز می توانند در تعیین قیمت تخریب بتن مسلح تاثیرگذار باشند. از جمله این عوامل می توان به روش انتخاب شده برای تخریب بتن، حجم کار، میزان دسترسی تجهیزات به محل انجام کار و … اشاره نمود.
روش های تخریب بتن مسلح

تخریب بتن با توجه به جزئیات اجرایی و چالش هایی که می تواند به همراه داشته باشد، به روش های مختلفی انجام می شود. در برخی از این روش ها از دستگاه ها و تجهیزاتی استفاده می شود که می توانند تخریب بتن مسلح را به صورت کامل انجام دهند؛ با این حال در برخی از این روش ها نیز اتکا بیشتر بر روی نیروی انسانی است و تخریب بتن در چند مرحله صورت می گیرد.

انتخاب روش تخریب بتن مسلح مناسب با توجه به شرایط کار و با بهره گیری از دانش و تجربه انجام می شود. از جمله مرسوم ترین روش هایی که برای تخریب بتن مورد استفاده قرار می گیرند، می توان به موارد زیر اشاره نمود.

تخریب بتن با واترجت

تخریب بتن با واترجت یکی از روش های نسبتا جدید تخریب بتن است. در این روش آب با فشار زیاد از یک روزنه بسیار نازک خارج شده و با جدا کردن ذرات بتن از یکدیگر منجر به تخریب بتن می شود. استفاده از این روش برای تخریب بتن به صورت قطعات یکپارچه بسیار مناسب است.

از مزیت های مهم این روش عدم ایجاد آلودگی صوتی و زیست محیطی، سرعت نسبتا بالای انجام کار، وارد شدن کم ترین آسیب به قسمت های باقی مانده سازه که در مجاورت قطعه تخریب شده قرار دارند و … اشاره نمود. همچنین روش واترجت نسبت به دیگر روش های تخریب از ایمنی بالاتری برای اپراتور برخوردار است.

به طور کلی تخریب بتن با واترجت برای تخریب یک سازه به صورت کامل کاربرد چندانی ندارد ولی برای تخریب قطعات بتنی می توان از آن بهره جست.

تخریب بتن با کمپرسور و چکش تخریب

در این روش از یک چکش تخریب برای تخریب بتن استفاده می شود. این چکش های تخریب معمولا برقی یا پنوماتیکی هستند. چکش های برقی مشخصا با کمک جریان برق انرژی مورد نیاز خود را تامین می کنند ولی در دستگاه های پنوماتیکی با کمک فشار هوا این نیرو تامین می شود. از این رو برای تخریب به کمک این چکش های برقی از کمپرسور هوا نیز استفاده می شود.

تخریب بتن با پیکورهای دستی و هر روش مشابه آن مزایا و محدودیت هایی دارد. این روش اگرچه از روش های سنتی سریع تر است ولی نسبت به روش های جدیدتر چندان مناسب نیست. در این روش تخریب بتن با اعمال ضربات مکانیکی به بتن صورت می گیرد. ایجاد آلودگی صوتی، سرعت پایین تخریب، عدم امکان تخریب به صورت دقیق، تجهیزات و لوازم سنگین و دشوار برای حمل، ایجاد ترک و آسیب در قسمت های مجاور و … از جمله محدودیت های این روش هستند.

یکی از نکات مهم در تخریب بتن با دستگاه کمپرسور ایجاد ضربات مکانیکی به بتن است، بدین صورت که اعمال ضربات سنگین روی مقاطع بتنی می تواند منجر به ایجاد ترک در سازه و یا افزایش ترک های ریز سازه ای (Micro crack) گردد که این عامل در کارایی سازه بسیار تاثیر گذار است. به همین منظور جهت بررسی امکان استفاده از این روش در پروژه می توانید از مشاوره کارشناسان فنی هیلتیران استفاده نمایید.

تخریب بتن با پیکور

به طور کلی به هر دستگاهی که ساز و کار تخریب آن توسط ضربه باشد پیکور نامیده می شود. پیکور در سایزهای مختلفی موجود است. از پیکورهایی که تخریب با آن ها به کمک دست صورت می گیرد تا سایزهای بزرگتر که آن ها را به بیل مکانیکی متصل کرده و تخریب را با کمک آن انجام می دهند. از آن جایی که تخریب با پیکورهای دستی در بخش تخریب با کمپرسور توضیح داده شد، منظور از تخریب با پیکور در این جا تخریب با پیکور و بیل مکانیکی است.

تخریب بتن با پیکور و بیل مکانیکی یک روش تخریب مناسب برای پروژه های بزرگ تخریب است. این روش با سرعت بالایی می تواند مقاوم ترین سازه ها را نیز تخریب نماید. از این روش در پروژه های خاصی می توان استفاده کرد، زیرا با محدودیت هایی همراه است. از جمله این محدودیت ها می توان به موارد زیر اشاره نمود.

* عدم امکان استفاده از این روش برای تخریب اجزا و المان ها به دلیل وسیع بودن محدوده تخریب
* به صرفه نبودن این روش برای پروژه های تخریب کوچک
* ایجاد آلودگی صوتی و محیطی زیاد در هنگام تخریب
* عدم امکان استفاده در محل های شلوغ و پر تراکم به دلیل محدودیت های دسترسی

تخریب بتن با اسید

در مواردی ممکن است از تخریب بتن به کمک مواد شیمایی و اسید بهره گرفته شود. استفاده از اسید برای تخریب بتن ممکن است در پروژه های تخریب کوچک مورد استفاده قرار بگیرد؛ با این حال این روش رواج چندانی ندارد. مشکلات و خطرات کار با اسید، در دسترس نبودن اسیدهای مخصوص در برخی موارد و … مهم ترین مشکلات و محدودیت های این روش هستند.

تخریب بتن با کتراک و مواد شیمیایی

برخی از مواد شیمیایی نیز ممکن است در تخریب بتن مورد استفاده قرار گیرند. بیشتر این روش ها به این صورت است که ابتدا در بتن ترک هایی ایجاد می کنند. سپس درون این ترک ها مواد شیمیایی ریخته می شود. این مواد شیمیایی پس از خشک شدن و به مرور زمان دچاد انبساط شده و فشار ایجاد شده توسط آن ها می تواند باعث تخریب بتن گردد.

تخریب بتن با کتراک مشابه تخریب بتن با مواد شیمیایی است. در این روش نیز در داخل بتن سوراخ ها و ترک هایی ایجاد می شود. سپس کتراک مخلوط شده با آب را درون این ترک ها تزریق می کنند. با انبساط این ماده در اثر خشک شدن و اعمال فشار در اثر آن بتن بین ترک ها تخریب می شود.

نکته قابل توجه در رابطه با تخریب به کمک مواد شیمیایی و از جمله کتراک این است که معمولا تخریب در این روش ها را نمی توان به صورت دقیق کنترل نمود. زیرا ممکن است کتراک تزریق شده از طریق ترک ها به نواحی مجاور رسوخ کرده و موجب تخریب آن مناطق شود.

مسائل ایمنی در تخریب بتن

یکی از مهم ترین مسائل در مورد تخریب بتن، مسائل ایمنی و رعایت آن ها است. علاوه بر آن که در مورد هر یک از روش های مورد استفاده برای تخریب بتن، الزامات ایمنی خاصی وجود دارد که باید آن ها را رعایت نمود اصول و الزاماتی کلی نیز وجود دارد که در همه روش ها باید مورد توجه قرار گیرند:

* در انتخاب پوشش مناسب دقت شود. لباس مورد استفاده نباید بیش از حد آزاد باشد و ایجاد مشکل نماید. همچنین استفاده از کلاه، عینک و دستکش مناسب در روش های مختلف الزامی است.
* در روش هایی که ایجاد آلودگی در آن ها زیاد است حتما باید از ماسک استفاده شود.
* در مورد وسایلی مانند پیکور که کار با آن ها با لرزش های شدید همراه است، دستکش های مورد استفاده باید مخصوص باشند.
* استفاده از کفش مناسب الزامی است.
* در هنگام برش و جداسازی قطعات بزرگ بتنی مانند جدا کردن یک تیر یا ستون باید پایداری کل سازه در نظر گرفته شود و در صورت لزوم از المان های سازه ای کمکی و موقت استفاده شود.
* در هنگام حمل و نقل قطعات تخریب شده و قطعاتی که به صورت یکپارچه بریده شده اند، ایمنی عابران و افراد حاضر در محیط باید با دقت بالایی رعایت شود.
* و …

شرکت های تخریب بتن

در برخی موارد تخریب مورد نیاز برای یک پروژه بسیار محدود است و ممکن است شرکت های پیمانکاری حاضر برای کار ساخت و ساز خود اقدام به تخریب کنند. با این حال در مواردی که حجم تخریب زیاد است و یا تخریب به نوعی است که با چالش های اجرایی، فنی و یا ایمنی رو به رو است، از شرکت های متخصص همچون هیلتیران در این زمینه استفاده می شود که از جمله ویژگی های شرکت های متخصص در این زمینه می توان به موارد زیر اشاره کرد.

رعایت نکات ایمنی: همان طور که اشاره شد رعایت نکات و ضوابط مربوط به اصول ایمنی در پروژه های تخریب از اهمیت بسیار بالایی برخوردار است. رعایت دقیق و کامل این نکات توسط گروه اجرایی تخریب سازه تضمین کننده سلامت جانی افراد و پایداری سازه در حال تخریب است و یکی از نکاتی است که باید در انتخاب پیمانکار تخریب رعایت نمود.

تخصص: تخریب بتن سازه یک فرآیند تخصصی است. از انتخاب روش تخریب با توجه به شرایط و امکانات موجود، رعایت اصول ایمنی، اجرای عملیات و … تمامی این مراحل باید با دقت بالا و بدون اشتباه صورت پذیرند تا یک پروژه با موفقیت به پایان برسد. بدون داشتن تخصص امکان انجام موفق این مراحل وجود ندارد.

تجربه: داشتن تجربه یکی از ویژگی هایی است که در هر زمینه ای می تواند اهمیت بالایی داشته باشد. در فعالیت های مختلف ساختمانی از جمله تخریب نیز داشتن تجربه شرایط مختلف و رویارویی با چالش ها و موانع گوناگون به کنترل بهتر شرایط و اجرای موفق پروژه کمک می کند.

انعطاف پذیری: می توان گفت ویژگی های هر پروژه منحصر به فرد بوده و نمی توان آن را با پروژه ای دیگر قیاس نمود. انعطاف پذیری چه در مورد دانش و انتخاب روش ها و چه در مورد توانایی اجرایی یکی از مهم ترین نکاتی است که می تواند تفاوت ایجاد نماید.