سقف عرشه فولادی یا متال دک
اصولا قالب بندی سقف یکی از مشکلات اجرایی سقف است که روند اجرای سقف را به تاخیر می اندازد به همین دلیل مهمترین بخش سقف عرشه فولادی یا متال دک ورق های گالوانیزه ذوزنقه ای شکل آجدار می باشد. ورق های فولادی که بر روی تیرها تکیه کرده اند نقش قالب را ایفا می کنند و به این ترتیب در اجرای این نوع سقف نیازی به قالب بندی مجزا وجود ندارد.
استفاده از سقف عرشه فولادی این مشکل را حل می کند و مدت زمان اجرای سقف را کوتاه می کند. در مقایسه با سقف های تیرچه بلوک, این نوع سقف وزن سبک تری دارد و سرعت اجرای آن بالاتر است. سقف عرشه فولادی از اجزای زیر تشکیل شده است:
ورق عرشه فولادی
ورق های عرشه فولادی به دو دسته roof deck و floor deck تقسیم بندی می شوند. ورق های roof deck به ورق هایی گفته می شود که وظیفه آن ها باربری حین اجرا و باربری قبل از گیرش بتن می باشد.
Floor deck نیز به ورق هایی گفته می شود که در آن ها بین ورق تحتانی و بتن سقف درگیری مکانیکی به وجود آمده و به کمک برش گیرها و قالب های پیرامونی دال سقف به تیرچه ها متصل می شود. در این شرایط می توان گفت این ورق ها به آرماتورهای کششی سقف تبدیل می شوند.
آن چه که در تمامی سقف های عرشه فولادی مشترک می باشد، ورق فولادی و پوشش آن است. هر یک از این قسمت ها شامل یک هسته فلزی و پوشش روی آن می باشد که می توانند از نظر نوع مصالح با یکدیگر متفاوت باشند. آن چه که مهم است انتخاب نمونه مناسب این ورق ها با توجه به شرایط مختلف آب و هوایی می باشد.
هسته فلزی
ورق هایی که در تولید سقف های عرشه فولادی به کار می روند باید مشخصات فنی و مکانیکی تعینن شده ای داشته باشند. این ویژگی ها باید توسط کارخانه های تولید کننده ارائه و برای ساخت مورد استفاده قرار گیرند. این استانداردها در کشورهای مختلف متفاوت بوده و در مرحله ساخت از اهمیت بالایی برخوردار می باشد.
پوشش ورق های سقف
استفاده از پوشش بر روی ورق های سقف عرشه فولادی می تواند در کنترل خوردگی تاثیرگذار باشد. آلیاژهای ترکیبی از آهن و روی می تواند گزینه ای مناسب برای پوشش ورق های سقف باشد. انتخاب پوشش مناسب نیز باید با توجه شرایط موجود صورت پذیرد. برای مثال استفاده از آلیاژ آلومینیوم و روی برای مجاورت با بتن تازه گزینه ای مناسب برای انتخاب نیست.
به طور کلی می توان گفت بیش ترین نوع پوشش بر روی سقف های عرشه فولادی، ترکیب آهن و روی می باشند. پوشش ها عموما با استفاده از روش hot deep galvanized بر روی ورق ها اجرا می شوند.
در برخی موارد لازم است پوشش هایی از رنگ نیز به ورق های فلزی اضافه شود. به این نوع رنگ پس رنگ زدگی گفته می شود. این روش می تواند به منظور زیبایی هرچه بیش تر انجام شود. اما در برخی موارد برای جلوگیری از زنگ زدگی ورق های سقف و حفاظت از آن ها از روش پیش رنگ زدگی استفاده می شود. پس رنگ زدگی پس از نصب ورق ها صورت می پذیرد.
رنگی که به این منظور مورد استفاده قرار می گیرد، باید از چسبندگی مناسب برخوردار باشد. نکته مهم این است این رنگ ها نمی توانند به تنهایی نقش محافظ را ایفا کندد و در صورت استفاده از آن ها باید از یک لایه محافظ بر روی ورق های فلزی استفاده شود.
فلاشینگ
فلاشینگ ها از جنس ورق گالوانیزه با ضخامت ۰/۵ میلی متر میباشد. فلاشینگ در لبه سقف عرشه فولادی یا متال دک نصب می شود و قبل از سفت شدن بتن به عنوان قالب عمل کرده و بعد از سفت شدن آن باعث پیوستگی و یکنواختی بتن می شود و سقف را بعد از بتن ریزی زیباتر می کند.
مطابق با آیین نامه قالب های انتهایی فلاشینگ ها باید حداقل دارای ۵ سانتی متر طول بر روی تیرها داشته باشد. جنس فلاشینگ های پیرامونی پلان و بازشوها از ورق های فولادی بوده و دارای ضخامت حداقل ۰.۵ میلی متر می باشد. ارتفاع فلاشینگ ها به ارتفاع ورق و بتن روی آن می باشد. به منظور نصب تسمه، مقطع فلاشینگ باید به شکل نبشی یا لبه برگشتی باشد. به منظور جلوگیری از جدا شدن ورق ها در طول اورلپ ورق های مجاور با یکدیگر، باید از پیچ خودکار با فاصله ۶۰۰ میلی متر استفاده شود.
گل میخ
گل میخ ها نقش برش گیرها را ایفا می کنند و رابط بین ورق گالوانیزه و بتن می باشند. آنها توسط دستگاه جوش قوس الکتریکی به تیرهای سازه ای متصل می شوند.
مشخصات فنی گل میخ
گل میخ ها بر اساس استانداردهای ISO باید دارای ویژگی هایی باشند و سازندگان باید در هنگام تولید این محصول موارد مختلفی را بررسی نمایند که از جمله می توان به مواد زیر اشاره کرد:
- متریال به کار گرفته شده در ساخت گل میخ
- میزان دسترسی و موقعیت مکانی جوشکاری جوش گل میخ
- ماهیت و شکل محل جوشکاری
- در نظر گرفتن قطر گل میخ نسبت به ضخامت ورق فلز
- توجه به جزئیات آماده سازی جوش
- بررسی ماهیت گل میخ و سطح ورق های فلزی
- پیش گرمایش سطوح ورق های فلزی قبل از جوش گل میخ
نکات مهم نصب گل میخ
- اتصال گل میخ ها به شکل جوشی، عصایی و پرچی می باشند.
- باید توجه داشت که در محل های بحرانی تیرهای خمشی از گل میخ استفاده نشود.
- فاصله میان گل میخ ها در امتداد تیرهای اصلی نباید از ۸ سانتی متر بیش تر باشد.
- فاصله گل میخ ها در امتداد تیرهای مختلط نباید از ۴۰ سانتی متر بیش تر باشد.
- گل میخ ها باید حداقل از ۲۵ میلی متر پوشش بتن جانبی برخوردار باشند.
- قطر گل میخ ها نباید از ۲۰ میلی متر بیش تر باشد.
آرماتور
در سقف عرشه فولادی به منظور جلوگیری از ترک خوردن بتن از شبکه میلگرد حرارتی استفاده می شود. اغلب برای بالا بردن سرعت اجرای سقف از مش آماده میلگرد به جای آرماتوربندی استفاده می شود.
ویژگی های آرماتور در سقف عرشه فولادی
آرماتورهایی که در ساخت سقف های عرشه فولادی مورد استفاده قرار می گیرد عموما به دو صورت هستند:
- به صورت عضو سازه ای
- به صورت حداقل آرماتور حرارتی
در آرماتورهایی که به صورت سازه ای مورد استفاده قرار می گیرند، با کمک به افزایش سطح مقطع فولادی در جهت تحمل لنگر بزرگ تر و پوشش دهانه های بزرگ تر با یک مقطع ثابت، کاهش خیز در ارتباط با فرکانس کم تر و در نتیجه کم تر شدن لرزش سقف و هم چنین افزایش لنگرهای مثبت و منفی و بالا رفتن مقاومت در برابر آتش سوزی، به بهبود کاربری سیستم سقف دال عرشه مرکب کمک می کند.
استفاده از این المان به شکل حداقل آرماتور حرارتی می تواند به کاهش ترک های حرارتی کمک کند. به جای این نوع آرماتورها می توان از الیاف پلی پروپیلن نیز استفاده کرد.
استفاده از الیاف پلی پروپیلن دلایل متعددی دارد که از جمله می توان به افزایش مقاومت فشاری بتن، کاهش نفوذ پذیری بتن، افزایش مقاومت در برابر گسیختگی بتن، بالا رفتن مقاومت ضربه ای و استحکام سطح بتن، کم تر شدن ترک ها و جمع شدگی در بتن و غیره صورت می پذیرد.
بتن
بعد از اتصال میلگردها عملیات بتن ریزی شروع شده و عملیات مسطح سازی نهایی صورت می گیرد. بر اساس مبحث دهم مقررات ملی ساختمان حداقل ضخامت سازه ای مورد نیاز بتن از قسمت روی تاج ورق ۵ سانتی متر می باشد. این ضخامت به منظور مقاومت در برابر آتش سوزی در طی مدت زمان های مختلف بیش تر می باشد.
مزایای استفاده از سقف عرشه فولادی
- استفاده از سقف عرشه فولادی تاثیر بسزایی در سبک سازی سازه ایفا می کند.
- وزن این نوع سقف بسیار سبک است و حمل و دپوی ورق های گالوانیزه نیز آسان می باشد.
- اجرای سقف عرشه فولادی ارزان و مقرون بصرفه می باشد.
- در اجرای این نوع سقف قالب بندی, تیرهای فرعی و میلگردهای کششی حذف می شوند و نیازی به استفاده از آنها نیست.
- سقف متال دک جایگزینی مناسب برای سقف های تیرچه بلوکی و سنتی است.
- در اجرای این نوع سقف امکان سقف گذاری و بتن ریزی در کلیه طبقات به طور همزمان امکان پذیر است که این امر زمان اجرای پروژه ساخت را کوتاه تر کرده و هزینه های آن را کاهش می دهد.